Superfoods zijn hot! Healthlovers kunnen niet genoeg krijgen van smoothies met #macapoeder, yoghurt met #chiazaad en #gojibessen of havermout gezoet met #kokosbloesemsuiker. Steeds meer winkels liggen vol met gezonde zaden en poedertjes die de term superfoods ter promotie gebruiken. In 2007 verbood de Europese Unie het gebruik van deze term. Hoe kan het dan dat de term nog steeds op een ontelbaar aantal verpakkingen staat?Waar vroeger havermout en gojibessen vooral iets voor geitenwollensokken-types waren, gaan nu ineens alle hipsters aan de pap en bessen (Rechtbuigen incluis, al vinden we onszelf geen hipsters). Vooral omdat we denken dat we met superfoods extra gezond eten. Voor de leken onder ons: superfoods zijn producten met een hoge concentratie aan nuttige voedingsstoffen zoals vitamines, mineralen en anti-oxidanten. Niets mis mee toch?

Het probleem is dat de term ‘superfood’ geen duidelijk afgebakend begrip is.  Er bestaat niet zoiets als super- of wondervoeding, aldus de EU, en daarom is de term per 1 juli 2007 verboden. Pas als wetenschappelijk onderzoek onomstotelijk bewijst dat een product een heilzame werking heeft én er een officiële verklaring met een duidelijk medisch voordeel wordt bijgevoegd, mag zo’n product zichzelf een superfood noemen. Voldoen de producten die zichzelf nu als superfood bombarderen wel aan die strenge eisen en hoe zit het met de naleven van en toezicht op dit verbod van de EU?

Op 14 december 2012 is een Europese lijst van generieke gezondheidsclaims in werking getreden. Producenten van voedingsmiddelen die een gezondheidsclaim op hun product willen kunnen kiezen uit 222 door de Europese Commissie goedgekeurde claims (FYI: de Europese Commissie beoordeelde 4000(!) claims). Die 222 claims zijn stuk voor stuk wetenschappelijk bewezen. De regelgeving is in het leven geroepen om consumenten beter te beschermen tegen claims die bijvoorbeeld niet waarmaken wat ze beloven of misleidend zijn. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit ziet toe op de naleving van deze regelgeving.  De vraag blijft: waarom liggen er -kennelijk ongestraft – nog steeds producten met het predikaat ‘superfood’ in de winkel terwijl dit door de EU verboden is als hier geen wetenschappelijke onderbouwing voor is? Deze producten bevatten misschien gezondheidsclaims die wel op de Europese lijst staan – denk aan Vitamine C -, maar is dat een rechtvaardiging om de term superfood op een verpakking te gebruiken? En moet zo’n gezondheidsclaim dan ook expliciet op de verpakking vermeld worden? Sommige van de ‘superfood-producten’ in onze kast vermelden bijvoorbeeld wel een gezondheidsclaim als ‘Rijk aan vitamine C’ terwijl andere producten zichzelf labelen als superfood, maar er in geen velden of wegen een verwijzing naar een gezondheidsclaim te bekennen is. Het is ons onduidelijk wanneer het verbod precies wordt overtreden en wat de consequenties zijn.

Het is opvallend dat er online weinig tot geen informatie beschikbaar is over de regels en handhaving met betrekking tot de term superfood op verpakkingen, maar wel dat de term officieel verboden is. Krom toch? Wordt de term inmiddels gedoogd omdat er vanuit wordt gegaan dat iedereen nu wel begrijpt dat het een marketingterm is of is de hype zo groot dat het toezicht niet valt bij te benen? Wat denken en vinden jullie?