Katherine Heigl – jeweetwel: Izzie Stevens uit Grey’s Anatomy – is boos! Apotheekketen Duane Reade heeft haar portret ‘misbruikt’. Miss Heigl is het zat dat de zoveelste een slaatje uit haar bekendheid probeert te slaan en eist een schadevergoeding van -tromgeroffel- 6 miljoen dollar. Een duidelijk signaal!
Om deze tweet is het allemaal te doen. Nadat Katherine Heigl flink had geshopt bij de apotheekketen en een paparazzi dit vereeuwigd had op beeld tweette Duane Reade de foto met de volgende tekst “Love a quick #DuaneReade run?  Even @KatieHeigl can’t resist shopping #NYC’s favorite drugstore.” Het gros van Duane Reade’s 2.000.000+ volgers zou zomaar eens kunnen denken dat de actrice en de apotheekketen een betaalde sponsordeal hebben.

Heigl’s advocaten claimen dat de apotheekketen het recht op privacy van de actrice geschonden heeft. In de aanklacht staat onder andere dat de apotheekketen zich schuldig heeft gemaakt aan “…unauthorized use, done knowingly and willfully, of Ms. Heigl’s name, picture, image and likeness for commercial advertising and other trade purposes.” 

Voor dit soort gevallen kennen we in Nederland het portretrecht, geregeld in artikel 21 van de Auteurswet. Zowel jij, ik als BN’ers kunnen zich tegen de verspreiding van ons portret verzetten. Al eerder schreven we dat er in de auteurswet een onderscheid wordt gemaakt tussen een portret in opdracht en een portret niet in opdracht. In het geval van Heigl kunnen we wel stellen dat de foto een portret niet in opdracht is. Op grond van een redelijk belang kan het gebruik van een portret niet in opdracht worden verboden.

Het redelijk belang is niet 1-2-3 te definiëren, ook hier valt een onderscheid te maken. Enerzijds is er  het commercieel belang en anderzijds het privacy belang. Sommige beroemdheden kunnen vanwege hun bekendheid geld vragen voor het gebruik voor hun portret. In juridische termen spreken we dan van ‘verzilverbare populariteit’. Als de portretten van deze celebrities te pas en te onpas gebruikt worden lopen zij inkomsten mis, terwijl anderen meeliften op hun reputatie. Als het gebruik van iemands portret gericht is op het commercieel uitbuiten van de verzilverbare populariteit levert dit een redelijk belang op om het gebruik van een portret te verbieden. Heigl heeft dus een punt.

De publicatie van een portret kan ook worden aangevochten als iemand daardoor in de prive-sfeer geraakt wordt. Dit hangt wel altijd af van de omstandigheden van het geval. Een foto van iemand op een festival levert minder inbreuk op dan bijvoorbeeld een foto van iemand op een begrafenis of in huis. Ook ongewenste associatie met een product kan een privacy belang opleveren. Dat laatste lijkt hier ook relevant, omdat Heigl net bezig is haar reputatie weer op A-level te krijgen, en een relatief simpele keten als Duane Reade daar niet bij past.

Een beroep op Heigl’s portretrecht zou dus een goeie kans maken als zij na een bezoek aan de Etos gefotografeerd zou zijn en Etos die foto ongevraagd zou gebruiken om shameless mee te liften op haar reputatie. Echter, het valt te betwijfelen of het haar reputatie ten goede was gekomen als ze in ons nuchtere landje zo’n astronomisch bedrag geëist had. Het gelijk van Heigl lijkt niet ter discussie te staan maar de vraag is: zijn al die miljoenen redelijk? In Amerika lijkt er niemand van op te kijken, daar zijn ze wel wat gewend. Zo daagde Rihanna Topshop vorig jaar nog voor de rechter en eiste een schamele 5 miljoen dollar wegens het gebruik van haar portret op een t-shirt. Miss Heigl zegt de mogelijke opbrengsten aan een goed doel te doneren. Dat dan weer wel. We houden je op de hoogte..